Soru Sor...!
Elektrik
enerjisiyle çalışan vâsıtalar. Patlamalı motorlarla çalışan vâsıtalara göre bâzı avantajları olan elektrikli
vâsıtalar pekçok sahada yaygın olarak kullanılmaktadır. Modern patlamalı motorlarda bile yakıt
enerjisinin büyük bir kısmı egzoz gazları ve radyatör vasıtasıyla atmosfere atılmaktadır. Aynı zamanda
egzoz gazlarının yol açtığı hava kirliliği büyük şehirleri büyük ölçüde tehdid etmektedir. Bu yüzden
elektrik motorlarıyla çalışan vâsıtalar, hava kirliliği gibi bir tehlikeden uzak ve gürültüsüz çalışan bir
vâsıta olarak tercih edilebilir. İvmelenme kâbiliyeti, yâni âni hız kazanabilmesi, hatta iniş yollarda
vâsıtayı tahrik eden motorun jeneratör olarak çalışarak enerji kaynağını beslemesi, elektrikli vâsıtaların
diğer faydalarındandır. Bunlara rağmen motoru besleyen akümülatörlerin hacim ve ağırlık olarak çok
büyük olması akümülatör ömrünün az, fiyatının fazla olması ve bu vâsıtanın fazla sürat yapamaması,
mahzurlarıdır. Saatte 80 km hızla giden bir elektrikli vâsıtanın menzili 110 km olmakta ve motoru
besleyen bataryanın dolması için bir gece gerekmektedir. Kalkıştaki âni hareketler, elektronik kontrol
sistemleriyle yumuşak hâle getirilse de elektrikli vâsıtalar programlı işler için uygun olup, âni isteklere
cevap verebilmesi bakımından pek elverişli değildir. Fakat enerji kaybının önlenmesi bakımından diğer
vâsıtalara göre çok üstündür.
1900’lerde Avrupa’da tutulmaya başlayan elektrikli vâsıtalar, içten yanmalı motorların gelişmesiyle
yerini bunlara bırakmıştır. Günümüzde havâî hatlarla beslenen doğru veya alternatif akımla çalışan
elektrikli trenler, otobüsler mevcuttur. Hatsız elektrikli otomobil, kamyon, otobüs için çalışmalar devâm
etmektedir. Hatta 60 km/saat’a yakın hızla çalışabilen 50 kişilik otobüsler yapılmıştır. Elektrikli
otomobillerde hız 60 km/saat, menzil 150 kilometreyi geçmiş durumdadır.
Akümülatörün pahalı olması, hızın düşük olması, dolma zamânının hayli yüksek olması gibi
problemleri ortadan kaldırmak için dizel elektrikli vâsıtalar yapma yoluna gidilmiştir. İlk dizel elektrikli
lokomotif Ford şirketi tarafından yapıldı. Bu lokomotifte bir dizel jeneratör grubu, elektrik motorunu
besleyen akümülatörleri devamlı doldurmaktadır. İnişlerde ise motor ters çalışıp akümülatörü
beslemektedir.
GIRIS